تاریخ غیرت

آقا شیخ موسی دستجردی (نثری همدانی)، حدود سال ۱۲۶۰ هجری شمسی در همدان (کبودرآهنگ) متولد شد. وی تحصیلات مقدمانی را نزد پدر خود آخوند ملاعبدالله آغاز کرد و در ادامه‌ تحصیل، علوم دینی را تا مرتبه‌ی درس خارج (صرف و نحو، معانی و بیان، منطق و علوم شرعیه) در مدرسه‌ کوچک و همچنین فراگیری زبان فرانسه را از مدرس خود امین‌الشریعه و تکمیل آن را در مدرسه‌ اتحاد (آلیانس) یهودیان همدان گذراند.
او طی سال‌های زندگی به فعالیت‌های مختلفی مشغول بود و علاوه بر نویسندگی و نگارش رمان به شغل‌هایی مانند مدیریت مدرسه‌ نصرت، ریاست فرهنگ (همدان، کرمانشاه، کردستان و قزوین)، روزنامه‌نگاری (مدیر روزنامه‌ اتحاد) و مدتی نیز رئیس انجمن ادبی اهتمام ورزید؛ وی همچنین یکی از ریاضی‌دان‌های عصر خویش بود.
آقا شیخ موسی با قلمی شیرین و توانا رمان «تاریخ غیرت» را به طرز کتاب‌های مؤلفین اروپایی نوشته است. مهدی به‌خیال مصحح اثر نسخه‌ کپی این کتاب ارزشمند را از نوه‌ شیخ موسی (خانم دکتر افسانه نثری) دریافت کرده است. محمدعلی کاتب این رمان دلنشین را با خط خوش نستعلیق و نستعلیق شکسته به نگارش درآورده است. نویسنده‌ قصه تصمیم داشته است که رمان را ادامه دهد اما طی سال‌های بعد از تصمیمش منصرف می‌شود.
این رمان سرشار از افتخارآفرینی و مملو از وقایع تاریخی مهم است. نویسنده زمانی که تنها ۱۷ سال داشته، این داستان را نوشته است.
داستان «تاریخ غیرت»
«تاریخ غیرت» داستانی است با مضمونی تاریخی-عاشقانه از همدان، که قصه‌ زیبای زندگی جوانی است شجاع و دلیر به نام آقا علی و معشوقش، که در هنگام حمله‌ عثمانی در همدان زندگی می‌کرده‌اند. آقا شیخ موسی دستجردی خوانندگانش را با خود به شهر قدیمی همدان، بین خانه‌های قدیمی کاه‌گلی کوچه‌ها و خیابان‌های شهر، بین مردم قهوه‌خانه‌ها و قنات‌ها و باغ‌هایی که همه و همه بوی ناب زندگی می‌دهد می‌برد. داستان آقا علی در این شهر همراه با اقوامش احمدخان و محمدعلی بک و یاران شجاعش است که شهر را از خطر دشمنانی که به جان و ناموس مردم رحم نمی‌کنند محفوظ می‌دارند.
شرح کینه‌توزی‌ها و از خود گذشتگی‌ها
این رمان سرشار از افتخارآفرینی و مملو از وقایع تاریخی مهم است. نویسنده زمانی که تنها هفده سال داشته این داستان را نوشته است؛ داستانی که علاوه بر اینکه کینه‌توزی‌های بعضی از آدمیان را به تصویر می‌کشد در کنارش از رشادت‌ها و از خودگذشتی‌های انسان‌های دیگر می‌گوید که شهر را از شَر دشمنان نجات می‌‌دهند، خواننده همراه با نویسنده و تمامی کاراکترهای رمان در شهر قدم می‌زند، ترس‌ها و گرسنگی‌ها، حس خوب پیروزی و لحظات پر از دلتنگی را درک می‌کند.
تاریخ وقوع داستان کتاب «تاریخ غیرت»
حوادث کتاب «تاریخ غیرت» مربوط به سال ۱۱۳۶ هجری قمری است. قلم قوی آقا شیخ موسی نظر هر خواننده‌ای را به خود جلب می‌کند که چنین استعدادی در آن روزگاران چه داستان قوی‌ای خلق کرده است و چه خدمات شایسته‌ای برای مردم شهرش انجام داده است. آقا شیخ موسی در نهایت در دوم شهریور ماه ۱۳۳۲ هجری شمسی از دنیا رفت.